روش مطالعه درس فارسی
درس فارسی، یکی از اصلی‌ترین دروس عمومی در پایه دوازدهم انسانی است که گرچه در دفترچه کنکور جایی ندارد، اما در امتحانات نهایی حضوری پررنگ و سرنوشت‌ساز دارد. بسیاری از دانش‌آموزان به دلیل نبودن این درس در کنکور، آن را دست‌کم می‌گیرند، اما واقعیت این است که ضریب بالای فارسی در سوابق تحصیلی و اثر مستقیم آن بر تراز نهایی کنکور، اهمیت این درس را دوچندان می‌کند.
اما درس فارسی ساختاری خاص دارد؛ متنی است اما ترکیبی از مهارت‌های مختلف را شامل می‌شود. از واژگان و آرایه‌ها گرفته تا دستور زبان و درک و تحلیل مفاهیم. در واقع، اگر بخواهید نمره خوبی از امتحان نهایی فارسی بگیرید، باید با هر بخش از آن به‌درستی و جداگانه برخورد کنید و شیوه مطالعه خاصی برای هر قسمت داشته باشید. در ادامه با هم روش مطالعه این درس را مرور می‌کنیم.
فارسی، یک درس چندلایه است!
نمی‌توان با یک روش واحد کل درس فارسی را خواند. فارسی برخلاف دروس مفهومی یا محاسباتی، تلفیقی از حافظه، درک ادبی، منطق، زبان و حتی دقت است. این یعنی باید بدانید برای هر بخش از این درس، چه کاری مفید است و چه کاری بی‌نتیجه. بیایید با هم، بخش به بخش جلو برویم.
لغات و املا: نقطه شروع برای فهم متن
بخش مهمی از سوالات امتحان نهایی مربوط به معنای واژگان، متضاد، هم‌خانواده و املای صحیح کلمات است. اگر بخواهید درک درستی از یک متن داشته باشید، بدون دانستن معنی دقیق واژگان نمی‌شود کاری پیش برد.
برای تسلط بر این بخش:
آرایه‌های ادبی: فهم زیبایی، نه فقط حفظ تعریف
یکی از شیرین‌ترین اما چالشی‌ترین بخش‌های فارسی، آرایه‌های ادبی است. مشکل اینجاست که دانش‌آموزان معمولاً تعریف‌ها را حفظ می‌کنند اما در تشخیص کاربردشان در شعر و نثر، دچار مشکل می‌شوند.
برای این بخش:
در نهایت، برای آرایه‌ها باید «چشمانتان عادت کند»؛ یعنی با دیدن یک بیت، به صورت غریزی بتوانید تشخیص دهید کدام آرایه در آن نهفته است. این مهارت با تمرین مکرر به دست می‌آید، نه فقط حفظ کردن.
قرابت معنایی: فهمیدن پیام اصلی متن
قرابت معنایی فقط مخصوص کنکور نیست. در امتحان نهایی هم از شما انتظار می‌رود بتوانید «مفهوم اصلی شعر یا نثر» را درک کنید و آن را توضیح دهید. این بخش، چیزی نیست که صرفاً با حفظ کردن قابل حل باشد.
برای قرابت معنایی:
دستور زبان: جایی برای دقت و منطق
یکی از بخش‌هایی که خیلی از دانش‌آموزان با آن مشکل دارند، دستور زبان فارسی است. این بخش برخلاف دیگر قسمت‌های فارسی، بیشتر تحلیلی است تا حفظ. برای همین خیلی‌ها از آن فرار می‌کنند یا با حفظ کردن خشک جلو می‌روند.
برای اینکه در دستور زبان قوی شوید:
حل نمونه سوال: تمرین تشریحی، نه تستی
همان‌طور که گفتیم، درس فارسی در کنکور سراسری مطرح نیست. بنابراین نیازی به تست زدن در این درس ندارید. ولی این دلیل نمی‌شود از تمرین کردن غافل شوید. بلکه باید تمرین را به شیوه‌ی امتحان نهایی انجام دهید؛ یعنی با تمرین تشریحی، نوشتن پاسخ‌های کامل و دقیق، یادگیری را تثبیت کنید. حتماً نمونه‌سوال‌های امتحانی سال‌های قبل را حل کنید. با تنوع سؤال آشنا شوید. ببینید طراحان چطور سؤال طرح می‌کنند و چطور باید به آن‌ها جواب دهید. این تمرین باعث می‌شود در جلسه امتحان ذهن‌تان آماده باشد و دچار دستپاچگی نشوید.
جمع‌بندی
اگر فارسی را با برنامه بخوانید و برای هر بخش زمان و تمرین خاص خودش را بگذارید، این درس نه‌تنها سخت نیست، بلکه می‌تواند به یکی از مطمئن‌ترین منابع نمره بالا در امتحان نهایی‌تان تبدیل شود.
