روش مطالعه درس روان‌شناسی
درس روان‌شناسی در رشته انسانی، درسی است که با وجود تک‌کتاب بودن، نقش تعیین‌کننده‌ای در رتبه نهایی دارد. اکثر داوطلبان این درس را جدی می‌گیرند و به همین دلیل معمولا میانگین درصدها و نمرات در آن بالا است. اگر شما هم می‌خواهید در جمع رتبه‌های برتر باشید، باید روان‌شناسی را به نقطه قوت خود تبدیل کنید. مطالب روان‌شناسی در نگاه اول حفظی به نظر می‌رسند، اما واقعیت این است که ترکیبی از مفاهیم حفظی و مفهومی هستند. بسیاری از بخش‌ها فقط با تکرار به یاد سپرده می‌شوند، اما بخش قابل توجهی هم نیاز به درک عمیق، تحلیل و حتی استفاده از منابع کمک‌درسی دارند. همچنین، حجم نسبتا زیاد دروس این کتاب، مطالعه بدون برنامه را سخت می‌کند.در این مقاله، مراحل پیشنهادی برای مطالعه اصولی روان‌شناسی را بررسی می‌کنیم.
بخش اول: مطالب حفظی روان‌شناسی
بخش زیادی از محتوای کتاب روان‌شناسی شامل تعاریف، اصطلاحات، طبقه‌بندی‌ها، ویژگی‌ها و مثال‌هاست. این بخش‌ها را می‌توان با استفاده از روش‌های مشخص و تکرار هدفمند به‌خوبی به خاطر سپرد. این مراحل برای بیشتر درس‌هایی که دارای ماهیت حفظی و خواندنی هستند کاربرد دارد. پس اگر این مراحل را به خوبی یاد بگیرید، می‌توانید از آنها در مطالعه درس‌هایی مثل، جامعه‌شناسی، تاریخ، جغرافیا و بخش خواندنی اقتصاد استفاده کنید.
مرحله اول: ساختاردهی قبل از مطالعه
پیش از ورود به جزئیات هر درس، ابتدا ساختار کلی فصل را بررسی کنید. عنوان‌ها، تیترهای فرعی، جداول، نمودارها و پرسش‌های پایان فصل را مرور کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا ذهن شما آماده جذب اطلاعات شود و بدانید قرار است چه مطالبی را یاد بگیرید. در روان‌شناسی، چون حجم مطالب در هر فصل زیاد است، داشتن این پیش‌نمایش ذهنی ضروری است.
مرحله دوم: خواندن فعال و پرسش‌محور
مطالب حفظی را نباید صرفا بخوانید و حفظ کنید؛ بلکه باید آنها را با طرح سوال، بهتر یاد بگیرید. مثلا:
با طرح چنین سوال‌هایی، قبل یا در حین مطالعه، ذهن شما به جای دریافت منفعل، به‌صورت فعال با مطلب درگیر می‌شود. همچنین هر بار که مطلب را مرور می‌کنید، می‌توانید خودتان را با همین سوال‌ها ارزیابی کنید.
مرحله سوم: تکرار هدفمند با فاصله
برای مطالب حفظی، حافظه بلندمدت شما زمانی فعال می‌شود که مرورها در فواصل زمانی مناسب انجام شوند. بعد از اولین مطالعه، سعی کنید حداقل یک روز بعد، سه روز بعد، و یک هفته بعد مطالب را دوباره مرور کنید. برای این مرورها می‌توانید از فلش‌کارت، خلاصه‌ها یا حتی تست‌ها و سوالات نشان‌دار شده استفاده کنید.
بخش دوم: مطالب مفهومی روان‌شناسی
بسیاری از فصل‌های روان‌شناسی، مفهومی‌تر هستند. یعنی برای درک آنها باید با ذهن باز و دقیق، وارد مطالعه شوید. پس لازم است گام‌های مهمی را طی کنید تا بتوانید یک یادگیری مناسب داشته باشید.
مرحله اول: مطالعه‌ی عمیق با استفاده از منابع کمکی
برای درک مطالب مفهومی، گاهی فقط خواندن کتاب درسی کافی نیست. در اینجا استفاده از درسنامه‌های خوب کمک‌درسی می‌تواند کمک زیادی کند. این منابع مطالب را با زبان ساده‌تر، مثال‌های ملموس‌تر و گاهی نمودارهای آموزشی ارائه می‌دهند که فهم شما را از آن مطلب بسیار راحت‌تر می‌کنند.
در حین مطالعه این بخش‌ها، پیشنهاد می‌شود:
این کارها به شما کمک می‌کند بتوانید مطالب را به صورت بهتری یاد بگیرید چرا که مغز شما در حالت فعال به سر می‌برد و در این حالت، آماده دریافت و پردازش اطلاعات مختلف می‌باشد.
مرحله دوم: حل تست و نمونه‌سوال برای تثبیت مفاهیم
تست‌ها و سوالات مفهومی روان‌شناسی بسیار مهم هستند. آنها به شما کمک می‌کنند مفاهیمی را که تصور می‌کنید خوب یاد گرفته‌اید، در قالب پرسش ببینید و درک واقعی خود را محک بزنید. بعد از هر مطالعه عمیق، چند تست یا نمونه‌سوال هدفمند حل کنید و جواب‌ها را دقیق تحلیل نمایید. حتی گزینه‌های غلط را بررسی کنید تا بتوانید دام‌های آموزشی را بشناسید و با انواع تست‌ها و سوالات آشنا شوید. حتی می‌توانید تلاش کنید ذهن طراح را حدس بزنید. خودتان را جای طراح سوال بگذارید تا بتوانید از این زاویه نیز مطالب را یاد بگیرید.
یک چالش مهم: حجم بالای دروس
یکی از چالش‌های اصلی در مطالعه روان‌شناسی، حجم زیاد مطالب در هر درس است. اگر شما برنامه‌ریزی نداشته باشید یا بدون خلاصه‌نویسی مطالعه کنید، احتمال فراموشی سریع بسیار زیاد است.
در درس روان‌شناسی، خلاصه‌نویسی یک ابزار نجات‌دهنده است.زیرا باعث می‌شود:
روش پیشنهادی برای خلاصه‌نویسی این است که بعد از مطالعه هر زیرعنوان، مطالب کلیدی را در قالب نکته‌نکته یا پرسش‌محور در دفتری جدا بنویسید. از جملات کتاب کپی نکنید، بلکه با زبان خودتان بنویسید. این کار فرآیند یادگیری را چند برابر می‌کند. این موضوع به شما کمک می‌کند هنگام مرورهای بعدی، به‌جای اینکه دوباره زمان زیادی را صرف مرور کردن کنید، به راحتی بتوانید به مطالب مهم و کاربردی آن درس دسترسی داشته باشید و این امکان را برای شما فراهم می‌کند که در کمترین زمان ممکن، بیشترین میزان مطالب دارای اهمیت را مرور کنید.
جمع‌بندی
